Rozstrzenie oskrzeli – przyczyny, objawy, rehabilitacja, leczenie domowe i rokowania

Rozstrzenie oskrzeli to choroba zagrażająca życiu, jednak jej objawy można znacznie złagodzić dzięki odpowiedniemu leczeniu i rehabilitacji oddechowej. Ważnym elementem terapii jest stosowanie leków przeciwzapalnych, antybiotyków, a także korzystanie z koncentratorów tlenu.

Co to jest rozstrzenie oskrzeli?

Rozstrzenie oskrzeli to przewlekła choroba układu oddechowego, w której przebiegu dochodzi do nieodwracalnego rozszerzenia drzewa oskrzelowego. Na skutek uszkodzenia ściany oskrzeli, w ich obrębie gromadzi śluz – u osób zdrowych produkowany w niewielkiej ilości i sukcesywnie wydalany przez gardło.

Zalegająca flegma w oskrzelach stwarza doskonałe warunki do rozwoju chorobotwórczych mikroorganizmów, które wyzwalają długotrwały proces zapalny. Infekcja pogłębia patologiczne zmiany i w jeszcze większym stopniu utrudnia oczyszczanie oskrzeli z plwociny. Przyczynia się to do stałego postępu choroby i nasilania związanych z nią dolegliwości.

W klasyfikacji chorób ICD-10 rozstrzenie oskrzeli występuje pod kodem J47.

Jakie są przyczyny rozstrzeni oskrzeli?

Przyczyny rozstrzeni oskrzeli można podzielić na wrodzone oraz nabyte.

Do pierwszej grupy zaliczamy m.in. wady w budowie samych oskrzeli, a także tchawicy i płuc, niedobory odporności czy mukowiscydozę. Wśród nabytych przyczyn rozstrzenia oskrzeli wymienia się:

• choroby płuc powodujące ich włóknienie (np. sarkoidoza),
• ciężkie zakażenia wirusowe (np. wirusem odry) i bakteryjne (np. gronkowcem),
• obecność ciała obcego, np. po zachłyśnięciu,
• pylicę płuc,
• refluks żołądkowo-przełykowy (sprzyja aspiracji treści pokarmowej do dróg oddechowych),
• astmę.

Rozstrzenie oskrzeli może rozwinąć się także na skutek urazu termicznego lub wdychania trujących gazów. Czynnikiem ryzyka jest również wieloletnie palenie papierosów.

Dowiedz się, jakie są sposoby na chrapanie 

Rozstrzenie oskrzeli – objawy choroby

Objawy rozstrzeni oskrzeli przez długi czas mogą pozostać niezauważone, chorobę często wykrywa się przypadkowo. Niepokojące symptomy pojawiają się w bardziej zaawansowanych stadiach choroby. Należą do nich:

• uporczywy kaszel,
• odkrztuszanie wydzieliny o charakterze ropnej flegmy,
• krwioplucie,
• ból w klatce piersiowej,
• duszności nasilające się szczególnie po wysiłku (z czasem także w spoczynku),
• świszczący oddech (tzw. rzężenie),
• stany podgorączkowe,
• uczucie zmęczenia,
• nieświeży oddech.

Podejrzenie rozstrzeni oskrzeli powinny nasunąć częste infekcje, zwłaszcza nawracające zapalenie płuc.

Sprawdź, jak rozpoznać i jak leczyć bezdech senny

Jak rozpoznać rozstrzenie oskrzeli?

Pierwszym krokiem w diagnostyce rozstrzeni oskrzeli jest wywiad. Lekarz zapyta przede wszystkim o przebyte choroby dróg oddechowych, poprosi także o dokładne opisanie dolegliwości i określenie czasu ich występowania. Następnie przeprowadzi badanie fizykalne. Występowanie szmerów oskrzelowych i rzężenia powinno skłonić go do skierowania pacjenta na badania obrazowe dróg oddechowych.

Bardzo ważne jest przeprowadzenie RTG klatki piersiowej. U chorych badanie uwidoczni ciemne obszary wskazujące na niedodmę (miejsca zlepienia pęcherzyków płucnych, do których nie dociera powietrze), a także zacienienia fragmentów oskrzeli wypełnionych śluzem.

Jednoznaczne rozpoznanie rozstrzeni oskrzeli umożliwia tomografia komputerowa wysokiej rozdzielczości. Badanie ostatecznie może potwierdzić, czy doszło do poszerzenia i pogrubienia ścian oskrzeli.

Przy podejrzeniu rozstrzeni oskrzeli może zostać zalecona spirometria, która pozwoli sprawdzić, czy doszło do uszkodzenia płuc. W procesie diagnostycznym uwzględnia się również laboratoryjne badanie plwociny w celu ustalenia, jaka bakteria odpowiada za infekcję. Ułatwia to dobór odpowiedniego antybiotyku.

Leczenie rozstrzeni oskrzeli

Jak żyć z rozstrzeniem oskrzeli – odpowiedź na to pytanie zależy od stopnia zaawansowania choroby. Terapia ma na celu złagodzenie objawów schorzenia, przeciwdziałanie ich zaostrzaniu i zatrzymanie postępu patologicznych zmian. Pamiętajmy, że konieczna jest fachowa pomoc lekarska – medycyna niekonwencjonalna nie wyleczy choroby, a może poważnie zaszkodzić.

W leczeniu stosuje się inhalacje oraz leki przeciwzapalne. Konieczne jest przyjmowanie antybiotyków aplikowanych doustnie, w zastrzykach lub drogą nebulizacji.

Jeżeli doszło do uszkodzenia płuc, konieczna jest fizjoterapia oraz ćwiczenia ułatwiające pozbywanie się zalegającego w drogach oddechowych śluzu. Wydzielinę pomagają rozrzedzić leki mukolityczne. Poprawę kondycji chorego może przynieść również rehabilitacja oddechowa (np. drenaż ułożeniowy – pacjent przyjmuje specjalną pozycję, która ułatwia odprowadzenie śluzu z oskrzelików). Zdarza się, że chory poddawany jest leczeniu operacyjnemu. Zabieg przeprowadza się, jeżeli zmiany są niewielkie i usunięcie części płuca daje szanse na powrót do zdrowia, lub – przeciwnie – w przypadkach najbardziej zaawansowanych.

Podpowiadamy, jak wybrać inhalator 

Tlenoterapia – koncentrator tlenu

Utrudnione oddychanie skutkuje obniżeniem poziomu tlenu w organizmie (hipoksemię), co wiąże się z ryzykiem groźnego niedotlenienia tkanek. W czasie tlenoterapii wdychane powietrze zawiera zwiększone stężenie tlenu (nawet do 96 proc.) – mówimy wówczas o tlenie medycznym.

Korzystanie z koncentratora tlenu przeciwdziała groźnemu w skutkach niedotlenieniu tkanek.

W leczeniu rozstrzeni oskrzeli wykorzystuje się koncentratory tlenu. Aparaty pobierają powietrze z otoczenia, absorbują azot i podają pacjentowi tlen za pośrednictwem maski lub tzw. wąsów tlenowych. Wyróżniamy modele stacjonarce, cechujące się dużą wydajnością, a także koncentratory mobilne, których można używać poza domem.

Leczenie tlenem daje bardzo dobre rezultaty, pomaga złagodzić objawy choroby i poprawia ogólną jakość życia pacjenta. Koncentrator tlenu można zakupić na własność lub skorzystać z opcji wynajmu.

Rokowania – jak długo można żyć z rozstrzeniem oskrzeli?

To, czy rozstrzenie oskrzeli można wyleczyć, zależy od przyczyny schorzenia. Jeśli do rozszerzenia oskrzeli doszło np. na skutek aspiracji ciała obcego, jego skutki mogą być odwracalne. Zmiany wrodzone lub powstałe w efekcie poważnych chorób dróg oddechowych najczęściej leczone są do końca życia.

Odpowiednio prowadzona terapia i regularna rehabilitacja poprawiają rokowania pacjentów. Duże znaczenie ma samokontrola. Bezwzględnie zakazane jest palenie papierosów, ważne jest pozbycie się w miejscu zamieszkania zawilgocenia i zagrzybienia. Zaleca się także coroczne szczepienie przeciwko grypie i pneumokokom.