Leczenie rwy kulszowej – problem nie tylko osób starszych
Czym jest rwa kulszowa, jak się objawia i w jaki sposób radzić sobie z uciążliwymi dolegliwościami? Jakie leki stosuje się w terapii? Czy ćwiczenia i zabiegi fizykoterapeutyczne mogą przynieść ulgę w bólu pleców?
Spis treści
Przyczyny ucisku na nerw kulszowy
Nerw kulszowy jest największy spośród wszystkich nerwów obwodowych znajdujących się w ciele człowieka. Wychodząc ze splotu krzyżowego (korzenie nerwowe L4-S3), biegnie przez pośladki, tylną część uda ku dołowi podkolanowemu. Podrażnienie tej struktury wywołuje ostre dolegliwości bólowe, określane jako rwa kulszowa (ischialgia lub zapalenie nerwu kulszowego).
Najczęstszą przyczyną ataku rwy kulszowej jest ucisk korzeni nerwowych przez krążek międzykręgowy, jednak ból może być też efektem zwężenia kanału kręgowego czy choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Ból korzeniowy wywołany przez te czynniki potocznie nazywa się zapaleniem korzonków.
Rwa kulszowa kojarzona jest głównie z osobami w podeszłym wieku, jednak obecnie coraz częściej ostre zespoły bólowe obserwuje się u ludzi młodych, zwłaszcza aktywnych ruchowo i pracujących fizycznie.
Niebezpieczna rwa kulszowa
Przy napadzie rwy kulszowej objawy są bardzo charakterystyczne. Dolegliwości wyzwala zazwyczaj dźwignięcie ciężaru, schylenie czy skręt tułowia. Pojawia się ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg lub jednej kończyny, często sięgający aż do palców u stóp. Nierzadko towarzyszą temu symptomy neurologiczne, takie jak osłabienie siły mięśniowej, mrowienie oraz drętwienie kończyn i zaburzenia czucia. W większości przypadków silne bóle korzeniowe poprzedza narastający ból w dole pleców. Objawy rwy kulszowej są na tyle silne, że utrudniają chodzenie i wykonywanie najprostszych czynności wymagających manipulacji ciałem.
Atak rwy kulszowej – jak sobie z nim poradzić?
Kwestia tego, co pomaga na rwę kulszową przy nagłym ataku, jest dość indywidualna. Konieczne jest natychmiastowe odciążenie kręgosłupa, maksymalne ograniczenie jego ruchów. Doraźnie można przyjąć leki przeciwbólowe zawierające ibuprofen, meloksykam czy diklofenak, które dostępne są bez recepty. Zastosowanie znajdują także preparaty miejscowe – maść na rwę kulszową powinna wykazywać działanie przeciwzapalne i niwelujące ból.
Gorset lędźwiowo-krzyżowy (sznurkówka L-S) pomaga w leczeniu rwy kulszowej
Przy nawracających epizodach bólowych pomocny może okazać się gorset lędźwiowo-krzyżowy stabilizujący dolne partie kręgosłupa. Orteza działa odciążająco i poprawia statykę ciała, co wpływa na złagodzenie niepożądanych objawów.
Atak rwy kulszowej w nocy
Ból podczas nocnego napadu kulszowego można złagodzić, przyjmując optymalną dla siebie pozycję ciała. Zwykle zaleca się leżenie na boku z nogami zgiętymi w kolanach i stawach biodrowych. Pomóc może również ułożenie na plecach z poduszką pod kolanami. Warto zastosować specjalną poduszkę lędźwiową w kształcie walca, która odciąża stawy i więzadła.
Jeśli powyższe domowe sposoby na rwę kulszową zawiodą, należy zgłosić się do lekarza.
Diagnoza rwy kulszowej
Podstawą rozpoznania rwy kulszowej jest dokładny wywiad. Pacjent zostanie poproszony o wskazanie możliwe najbardziej precyzyjnej lokalizacji bólu, określenie czasu jego trwania oraz stopnia nasilenia, a także podania okoliczności, w jakich się pojawił i w jakich ulega zwiększeniu.
Specjalista oceni również siłę mięśniową i czucie obwodowe kończyn. Sprawdzi odruch kolanowy, odruch ścięgna Achillesa oraz występowanie tzw. objawu Lasegue’a (występowanie bólu podczas unoszenia wyprostowanej kończyny).
W diagnostyce wykorzystuje się również badania obrazowe: RTG kręgosłupa, rezonans magnetyczny i tomografię komputerową.
Leki na rwę kulszową – leki na rozluźnienie mięśni
Leczenie rwy kulszowej opiera się na farmakoterapii. Wskazane jest przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych w postaci tabletek lub iniekcji oraz leków rozkurczowych zmniejszających napięcie mięśni.
Przy ostrym bólu w rwie kulszowej zastrzyki mogą być podawane bezpośrednio do kręgosłupa, co powoduje złagodzenie dolegliwości już po kilku dniach. Domięśniowe zastrzyki na rwę zalecane są w bólu o nasileniu umiarkowanym. W najbardziej zaawansowanych przypadkach wykonuje się iniekcje do miejsc spustowych, po uprzedniej likwidacji przyczyny ucisku na nerw.
Leczenie rwy kulszowej fizykoterapią
Leki na rwę kulszową nie wyczerpują możliwości terapeutycznych. Ważnym aspektem są odpowiednie ćwiczenia służące wzmocnieniu mięśni, zapobieganiu powstawania przykurczów i mobilizacji kręgosłupa. Dobry efekt leczniczy przynoszą specjalistyczne masaże działające rozluźniająco i odbarczająco. Nie można ich jednak stosować w ostrej fazie choroby.
Wśród zabiegów fizykoterapeutycznych najczęściej wykorzystuje się:
- prądy TENS,
- krioterapię,
- laseroterapię,
- balneoterapię,
- hydroterapię.
