Dehydratacja krążków międzykręgowych – kiedy mamy z nią do czynienia?
Dehydratacja krążków nie jest chorobą a procesem zmian zachodzących w obrębie dysków, które prowadzą do ich odwodnienia. Kręgosłup zaczyna tracić swoją elastyczność, stopniowo się usztywnia, a pacjent skarży się na coraz silniejsze dolegliwości bólowe. Zignorowanie objawów dehydratacji może prowadzić do wypadnięcia dysku, dlatego leczenie należy podjąć jak najwcześniej.
Spis treści
Dehydratacja krążków międzykręgowych – co to jest?
Krążki międzykręgowe to rodzaj twardych, gąbczastych dysków znajdujących się pomiędzy trzonami kolejnych kręgów. Buduje je kolagenowy pierścień otaczający jądro miażdżyste, strukturą przypominające galaretkę. W prawidłowych warunkach jest ono odpowiednio nawodnione, dzięki czemu swobodnie odkształca się i przesuwa, kiedy manewrujemy ciałem.
Krążki zapewniają zatem elastyczność kręgosłupa, ale pełnią także rolę amortyzującą, pochłaniając wstrząsy, na które jest narażony. Ich obecność warunkuje zatem prawidłową pracę całego układu ruchu.
Na skutek działania różnych czynników często dochodzi jednak do spadku poziomu nawodnienia jądra, przez co krążek staje się cieńszy i mniej sprężysty. Dehydratacja i obniżenie wysokości krążka międzykręgowego skutkują tym, że kręgi zbliżają się do siebie, co przekłada się na powstawanie przeciążeń kręgosłupa. Ze względu na pełnione funkcje, narażony jest na nie przede wszystkim kręgosłup lędźwiowy (najrzadziej mamy do czynienia z dehydratacją krążków szyjnych). Za dolegliwości powstałe na tym podłożu odpowiada zwykle dehydratacja krążka L5 S1, która zwiększa ryzyko powstania dyskopatii.
Zmiany występujące w obrębie poszczególnych odcinków kręgosłupa nie zawsze są izolowane. Możliwa jest również wielopoziomowa dehydratacja kręgów, przykładowo, L4 L5 i L5 S1.
Sprawdź także: Ból kręgosłupa lędźwiowego – przeszywający i przewlekły ból pleców
Jakie są przyczyny dehydratacji krążków międzykręgowych?
Obniżenie nawodnienia dysków związane jest z uszkodzeniem otaczającego go pierścienia. Pęknie tej struktury jest wpisane w naturalny proces starzenia się organizmu, jednak sprzyja mu szereg innych czynników, m.in.:
- schorzenia kręgosłupa, np. przepuklina, choroba zwyrodnieniowa,
- przeciążenia kręgosłupa (zawodowe i związane z przyjmowaniem nieprawidłowej postawy ciała podczas siedzenia i pracy przy komputerze -np. wysuwania głowy w kierunku monitora),
- nieprawidłowe nawyki związane z ergonomią ruchów, np. schylanie się z wyprostowanymi nogami,
- siedzący tryb życia,
- urazy kręgosłupa.
W grupie ryzyka znajdują się osoby z nadmierną masą ciała, a także narażone na działanie silnego stresu. Czynnikiem predysponującym do wystąpienia dehydratacji krążków międzykręgowych jest również skłonność do używek, przede wszystkim alkoholu i papierosów.
Jakie są objawy dehydratacji kręgów?
Pierwszą oznaką problemu jest zazwyczaj sztywność kręgosłupa. Pacjenci mogą odczuwać również ból, mrowienie i ogólne osłabienie w plecach. W czasie wykonywania codziennych czynności pojawia się wrażenie nadmiernego przeciążenia, które częściowo ustępuje jedynie w pozycji leżącej.
Jeśli na skutek dehydratacji kręgów dojdzie do rozwoju przepukliny kręgosłupa (tzw. wypadnięcia dysku) i korzenie nerwowe zaczną podlegać uciskowi, ból staje się o wiele bardziej dotkliwy, czemu towarzyszą objawy o charakterze neurologicznym. Chorzy skarżą się na promieniowanie bólu pleców do kończyn oraz występujące w ich obrębie parastezje, czyli zaburzenia czucia postaci mrowienia i drętwienia.
Ruchomość kręgosłupa ulega stopniowemu pogorszeniu, czego konsekwencją są przykurcze osłabionych mięśni.
Orteza kręgosłupa zapewnia kręgom wsparcie, łagodzi napięcia mięśniowe i wspomaga walkę z bólem. Stosowanie wyrobów tego typu przy problemach z kręgosłupem powinno odbywać się wyłącznie z wyraźnych wskazań lekarza. Specjalista określi typ ortezy, w którą powinniśmy się zaopatrzyć i wskaże czas jej noszenia.
Leczenie i rehabilitacja dehydratacji krążków międzykręgowych
Jeżeli pacjent zgłosi się do lekarza w momencie, kiedy zmiany dehydratacyjne nie są jeszcze zaawansowane, lekarz może zlecić utrzymanie prawidłowej wagi, dbanie o właściwą postawę ciała i ergonomię ruchów, a także unikanie czynników wywołujących ból pleców, np. dźwigania ciężkich przedmiotów.
Kiedy przestrzenie międzykręgowe są najbardziej zwężone, objawy są najtrudniejsze do zniesienia, co wymaga podjęcia stanowczych kroków terapeutycznych. Leczenie nastawione jest jednocześnie na eliminację przyczyn powstania zmian, jak i złagodzenie dolegliwości, które wywołują.
Zastosowanie znajdują leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym podawane doustnie lub w formie zastrzyków. Bardzo ważną rolę pełni odpoczynek. Należy unikać wykonywania ruchów, które powodują obciążenie kręgosłupa i zadbać o przyjmowanie pozycji, które nie wywołują bólu (zalecana jest tzw. pozycja krzesełkowa, czyli w leżeniu na twardym podłożu na plecach z ułożonymi np. na piłce rehabilitacyjnej nogami zgiętymi w kolanach i biodrach pod kątem 90 stopni.
Dehydratacja krążków międzykręgowych a rehabilitacja
Po wyjściu z fazy ostrej można rozpocząć fizjoterapię, która jest najistotniejszą częścią leczenia odwodnionych krążków międzykręgowych. W jej zakres wchodzą:
- zabiegi fizykalne, które mają na celu złagodzenie stanu zapalnego i zniesienie bólu (m.in. pole magnetyczne, prądy TENS, nagrzewanie lampa Solux, laseroterapia),
- masaże lecznicze (masaż tkanek głębokich, masaż punktów spustowych),
- ćwiczenia wzmacniające kręgosłup – dobrane indywidualnie przez fizjoterapeutę; przy dotkliwych dolegliwościach można wesprzeć się pasem stabilizującym kręgosłup.
Jeżeli takie działania nie przyniosą spodziewanych efektów, a u pacjenta obserwuje się objawy neurologiczne, może być konieczne przeprowadzenie operacji kręgosłupa.
