Ostrogi piętowe – czym są, jakie mają objawy i jak je leczyć?
Ostroga piętowa, czyli zapalenie rozcięgna podeszwowego, objawia się silnym bólem stopy przy chodzeniu, a z czasem – również w spoczynku. Przyczyną są zwykle przeciążenia i kontuzje, które sprzyjają powstawaniu zmian zwyrodnieniowych. W leczeniu domowe sposoby są nieskuteczne, konieczna jest odpowiednia rehabilitacja, uwzględniająca zabiegi fizykoterapeutyczne i ćwiczenia.
Spis treści
Co to jest ostroga piętowa?
Ostroga piętowa (ICD-10 M77.3) to potoczne określenie zapalenia rozcięgna podeszwowego, które prowadzi do jego wydłużenia i koślawości. Rozcięgno podeszwowe jest pasmem tkanki łącznej przebiegającym od guza kości piętowej do nasady palców. Jego funkcja polega – mówiąc najogólniej – na zapewnieniu stopie odpowiedniej sprężystości. Dzięki niemu łuk sklepienia podłużnego nie ulega spłaszczeniu, a stopa zachowuje prawidłowy kształt.
Ostroga piętowa jest efektem zmian zwyrodnieniowych, które powodują powstanie na guzie piętowym narośli kostnej. Ta podrażnia wspomniane rozcięgno, co wyzwala przewlekły proces zapalny i chroniczny ból. W konsekwencji czego pojawia się zapalenie rozcięgna podeszwowego stopy.
Przekonaj się, dlaczego warto wykonać badanie stóp
Ostrogi piętowe – jakie są przyczyny powstawania?
W przypadku ostrogi piętowej przyczyny obejmują zarówno urazy oraz przeciążenia, jak i niewłaściwe nawyki dotyczące np. higieny pracy. Choroba może rozwinąć się na skutek:
- długotrwałego przebywania w pozycji stojącej,
- noszenia źle dobranego obuwia (zwłaszcza zbyt dużego, które „przytrzymujemy”, kurcząc palce),
- nadmiernej masy ciała, powodującej duże obciążenie stóp,
- uprawiania sportów w dużym stopniu angażujących stopy (np. bieganie, tenis),
- niedoleczonego urazu wymuszającego niefizjologiczne ułożenie stopy,
- zmian zachodzących wraz z wiekiem (częściej występuje u seniorów).
Ostroga piętowa może rozwinąć się jedno- lub obustronnie. Niezwykle ważne jest właściwe rozpoznanie choroby, której objawy są podobne do dolegliwości towarzyszących zapaleniu ścięgna Achillesa, chorobie Haglunda czy koślawości kolan.
Czy wiesz, jak rozpoznać zapalenie ścięgna Achillesa?
Ostroga piętowa – objawy
Najbardziej charakterystycznym objawem ostrogi jest ból pięty, który początkowo pojawia się przy chodzeniu, zwłaszcza przy stawianiu pierwszych kroków (często o poranku). Co ciekawe, po „rozchodzeniu” ból łagodnieje, po czym ponownie nasila się przy pokonywaniu długich dystansów. Może pojawiać się punktowo lub obejmować całą stopę.
W początkowym stadium rozwoju choroby, objawy bólowe mijają po wypoczynku, jednak z czasem nie ustępują nawet w trakcie siedzenia i leżenia, co znacznie obniża komfort codziennego funkcjonowania. Pacjent zaczyna utykać, ma także problem z chodzeniem na palcach. Kłujący, palący ból w środku pięty znacznie utrudnia mu nawet założenie butów.
Jak wygląda ostroga piętowa?
Ostroga piętowa jest wyraźnie widoczna na zdjęciu RTG w postaci narośli kostnej o charakterystycznym ostrym, haczykowatym kształcie. Zwapnienie występuje pod piętą, dlatego mówimy o ostrodze piętowej dolnej.
Prześwietlenie stopy jest podstawą rozpoznania problemu, jednak w diagnostyce wykorzystuje się także badanie palpacyjne. Wprawny lekarz ortopeda, do którego należy zgłosić się, podejrzewając ostrogi na piętach, potrafi z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić występowanie deformacji po manualnym zbadaniu stopy.
Sprawdź, jakie mogą być skutki płaskostopia poprzecznego
Ostroga piętowa – leczenie bólu pięty
Chorzy często wyszukują w sieci informacji o tym, jak leczyć ostrogi piętowe domowym sposobem. Możemy natrafić na zalecenia terapii liśćmi orzecha włoskiego czy octem, jednak metody niekonwencjonalne nie przyniosą poprawy.
Aby zlikwidować ostrogi piętowe, należy podjąć profesjonalne leczenie farmakologiczne (zastrzyki z glikokortykosteroidów, niesteroidowe leki przeciwzapalne w maści) i zastosować odpowiednie zabiegi fizykoterapeutyczne. Proces jest zwykle długotrwały, jednak niezbędny, by złagodzić uciążliwe dolegliwości.
Jakie wkładki ortopedyczne wybrać?
Przy pierwszych objawach bólowych ulgę mogą przynieść prawidłowo dobrane wkładki ortopedyczne. Zwiększają one komfort chodzenia, odciążają piętę i łagodzą wstrząsy. Niezwykle istotne jest, by wkładka ortopedyczna na ostrogę piętową została przygotowana na miarę, z uwzględnieniem indywidualnej specyfiki budowy stopy. Tylko dzięki temu wkładka będzie dobrze trzymać się w bucie i zapewni optymalny rozkład nacisku stopy na podłoże.
Na poranne bóle stóp pomóc może także taping, czyli plastrowanie, które działa rozluźniająco i znosi dokuczliwą sztywność. Warto ponadto zaopatrzyć się w obuwie ortopedyczne.
Zabiegi na ostrogi piętowe – jak wygląda rehabilitacja?
Rehabilitacja obejmuje zabiegi fizykoterapeutyczne, takie jak pole magnetyczne, jonoforezę czy ultradźwięki. Poprawę mogą przynieść zimne okłady z lodu lub okłady borowinowe. W leczeniu ostrogi na piętach pomocne są też masaże, które niwelują nadmierne napięcie tkanek i poprawiają ich ukrwienie.
Ważnym elementem leczenia są ćwiczenia rozciągające rozcięgno podeszwowe. Jednym z bardzo prostych, które warto wykonywać regularnie, jest przyciąganie do siebie dłońmi palców stopy w pozycji siedzącej. Zalecane jest też przetaczanie pod stopą niewielkich piłek – gładkich lub z wypustkami. Alternatywą są wałki rehabilitacyjne z kolcami.
Czy wiesz, czym różnią się buty profilaktyczne od ortopedycznych?
Fala uderzeniowa – rozbijanie ostrogi piętowej
Jednym z najczęściej stosowanych zabiegów na ostrogę piętową jest obecnie fala uderzeniowa (ang. Extracorporeal Shock Wave Therapy – ESWT). Jest to fala mechaniczna, która w krótkim czasie generuje skokowe ciśnienie o wartości 10–100 MPa. Przenika ona przez tkanki, działając przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Przyjmuje się, że efekt leczniczy może wynikać z poprawy ukrwienia i złagodzenia stanu zapalnego bądź też jest rezultatem zniszczenia błony komórkowej, co uniemożliwia przekazywanie bodźców bólowych.
Jak zapobiegać rozwinięciu się ostrogi piętowej?
Profilaktyka ostrogi piętowej może obejmować kilka działań. Osoby, które są narażone na ryzyko pojawienia się ostrogi piętowej powinny unikać nadmiernego obciążenia pięty (chodzenie po twardych powierzchniach, unikanie długiego stania). W zapobieganiu pojawienia się ostrogi piętowej pomocne będzie dobrze dopasowane obuwie najlepiej z amortyzującymi podeszwami lub wkładkami. W zapobieganiu ostrogi piętowej pomocne będą również ćwiczenia rozciągające i regularny masaż mięśni łydek i stóp. Ćwiczenia te mogą być pomocne w zmniejszeniu napięcia w stopie. Jeśli masz nadwagę, utrata wagi i zmiana stylu życia może zapobiegać powstawaniu ostrogi piętowej.
Sposoby na zmniejszenie bólu
Leczenie ostrogi piętowej jest procesem, który może być wydłużony. Na czas trwania leczenia ma wpływ nierzadko stadium choroby. Ostrodze piętowej towarzyszy pojawienie się zapalenie rozcięgna podeszwowego. To z kolei skutkuje bólem w podeszwowej części stopy. Sposobów na dolegliwości bólowe jest wiele. Na pewno przydatne jest leczenie zachowawcze w tym zastosowanie leków przeciwzapalnych w postaci tabletek, maści. Ukojenie w bólu mogą przynieść ćwiczenia rozciągające. Jeśli ból związany jest z zapaleniem rozcięgna podeszwowego warto spróbować ćwiczeń związanych z rozciąganiem ścięgna Achillesa i podeszwy stopy. Gdy ból pięty pojawia się przy próbie uniesienia palców stopy można go zniwelować poprzez stosowanie okładów z lodu. Nałóż lód na bolące miejsce przez około 10-15 minut.
Czy leczyć ostrogę piętową? Zawsze najlepiej skonsultować się z lekarzem, aby uzyskać najlepsze porady w temacie leczenia dolegliwości bólowych. Z ostrogą piętową najlepiej zgłosić się do lekarza ortopedy.
Bibliografia:
- https://www.webmd.com/pain-management/heel-spurs-pain-causes-symptoms-treatments
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5442149/
- http://www.zoztargowek.waw.pl/kwartalnik_strony/48/20-21.pdf
