Łóżko rehabilitacyjne a profilaktyka odleżyn – dlaczego to tak ważne?
W przypadku wielu urazów oraz schorzeń – czasowo lub trwale – zachodzi u pacjenta konieczność długotrwałego przebywania w pozycji leżącej. Takie ograniczenie ruchomości wiąże się z ryzykiem wystąpienia odleżyn. Sprawdź, jak zapobiegać odleżynom u chorego i jak powinna wyglądać profilaktyka odleżyn w łóżku – czyli u pacjentów przebywających długotrwale w pozycji leżącej.
Spis treści
Czym właściwie są odleżyny?
Odleżyna jest uszkodzeniem skóry lub głębszej tkanki. Pojawia się na wypukłości kostnej lub nad nią. Jest to wynik działania siły ucisku lub ucisku oraz ścierania (np. gdy siła grawitacji przesuwa ciało w dół łóżka, a jednocześnie skóra, pośladki i plecy przesuwają je w górę). Owrzodzenia odleżynowe, zwłaszcza te długotrwale nieleczone, powodują trudno gojące się i bolesne dla pacjenta rany. Mając to na uwadze, warto szukać sposobów na to, jak uniknąć odleżyn u osoby leżącej.
Jak i dlaczego powstają odleżyny?
Ucisk i siły ścierające, którym poddane są tkanki, powodują zmiany degeneracyjne, czyli właśnie odleżyny. Ucisk nie tylko utrudnia, ale wręcz uniemożliwia prawidłowe krążenie krwi. Brak dostępu do tlenu oraz składników odżywczych powoduje śmierć komórek, martwicę tkanki oraz powstawanie owrzodzeń.
Najczęstszymi miejscami rozwoju odleżyn są łokcie, pięty, biodra, kostki, barki, plecy oraz tylna część głowy.
Kto jest narażony na powstawanie odleżyn?
Dane wskazują, że odleżyny powstają najczęściej w trakcie pierwszych dwóch tygodni unieruchomienia chorego, z czego wyższy odsetek przypadków przypada na ten drugi tydzień. U osób leczonych paliatywnie głównie występują one w dolnej części ciała.
Na odleżyny są bardziej narażone osoby starsze, z niepełnosprawnościami (np. poruszające się na wózkach inwalidzkich) oraz przewlekle chore. W związku z ich stanem zdrowia oraz ograniczeniami ruchowymi częściej mogą wymagać długotrwałego przebywania w łóżku, a jednocześnie wspomniane ograniczenia utrudniają im wstawanie z niego czy nawet samo zmienianie pozycji w obrębie łóżka. W grupie pacjentów narażonych na powstawanie odleżyn są również ci dotknięci zaawansowanym nowotworem.
Do czynników zwiększających ryzyko odleżyn należą:
- choroby przewlekłe, które wpływają na krążenie krwi i wydolność układu krwionośnego, takie jak cukrzyca czy miażdżyca,
- delikatna skóra,
- niedożywienie pacjenta,
- upośledzenie funkcji umysłowych, np. w przebiegu choroby Alzheimera,
- nietrzymanie moczu i kału.
Łóżko rehabilitacyjne i jego funkcje jako ważny element skutecznej profilaktyki
Rola łóżka w profilaktyce odleżyn jest znacząca, ze względu na to, że dobrze dobrany sprzęt ułatwia zmienianie pozycji nie tylko opiekunom, ale często również samemu choremu. W związku z tym jakie łóżko rehabilitacyjne przeciw odleżynom warto wybrać?
Na co zwrócić uwagę, wybierając łóżko rehabilitacyjne dla bliskiego?
Dobrym rozwiązaniem są łóżka regulowane przy pomocy pilota, dzięki czemu pacjent może samodzielnie zadbać o zmiany pozycji. Przydatna jest również funkcja regulowania zagłówka. Zabezpieczenia w postaci barierek mogą niektórym pacjentom ułatwiać wykonanie rotacji, a przy tym zapobiegać przypadkowym wypadnięciom. Dodatkowym elementem takiego łóżka powinien być dobrze dobrany do pacjenta materac przeciwodleżynowy.
Mimo że to niezwykle przydatny sprzęt rehabilitacyjny, nie musisz kupować takiego łóżka, zwłaszcza gdy będzie one wykorzystywane przez pacjenta wyłącznie czasowo (np. w związku z przebytą operacją) i koszt takiej inwestycji okazuje się zbyt duży. W takich przypadkach z pomocą przychodzi wypożyczalnia łóżek rehabilitacyjnych. Znajdziesz w niej różne warianty łóżek rehabilitacyjnych z funkcjami zapobiegającymi odleżynom. Możesz wypożyczyć je na dowolny czas oraz skorzystać z opcji dowozu i montażu. Specjaliści pomogą Ci również wybrać odpowiedni sprzęt, dostosowany do potrzeb chorego.
Czy sama inwestycja w łóżko wystarczy? Poznaj materace przeciwodleżynowe
Jak zostało już wspomniane, w profilaktyce odleżyn równie ważne jest stosowanie materaców przeciwodleżynowych, które zmniejszają ucisk na ciało pacjenta i dzięki którym krążenie zostaje pobudzone. Materace dynamiczne (zmiennociśnieniowe) wspomagają dopływ krwi do tkanek, a punkty podparcia ciała ciągle się zmieniają, dzięki czemu nie dochodzi do ciągłego ucisku konkretnej partii ciała. Takie materace powinny być indywidualnie dostosowane do wagi i stanu pacjenta, okresu korzystania oraz stopnia ryzyka rozwoju odleżyn już stopnia zaawansowania istniejących odleżyn.
Więcej informacji znajdziesz na https://www.brandvital.eu/produkty-medyczne/materace-przeciwodlezynowe/.
Zmień pozycję, uratuj skórę, czyli znaczenie regularnej rotacji
Profilaktyka odleżyn jest niezwykle ważna, dlatego przede wszystkim należy zwrócić uwagę na częstotliwość zmiany pozycji u leżącego pacjenta. Zaleca się, by taka zmiana nie zachodziła rzadziej niż co 2 godziny w ciągu dnia, choć nie jest to uniwersalne zalecenie. U pacjentów z wyższym ryzykiem rozwoju odleżyn, najlepiej przyjąć, że im częściej dojdzie do tej zmiany pozycji, tym lepiej. Jak prawidłowo zmieniać pozycję w łóżku? Przede wszystkim należy unikać „przeciągania” chorego, ponieważ tarcie może doprowadzić do uszkodzenia skóry. Konieczne jest także zadbanie o stabilizację, aby zapobiec zsuwaniu się ciała – pozycjonowanie ułatwią wałki czy kliny.
Do tego warto stosować przedmioty, które mogą pomóc zmniejszyć ucisk, takie jak poduszki czy wspomniane materace przeciwodleżynowe.
Dowiedz się, jak przebiega leczenie odleżyn.
Ważne będą także wszelkie zabiegi higieniczne i pielęgnacyjne, pozwalające utrzymać skórę czystą i suchą. Niezalecane jest masowanie obszarów, na których już pojawiły się owrzodzenia, ponieważ może uszkodzić to tkankę podskórną i doprowadzić do większych uszkodzeń.
Bibliografia
Achimowicz, B., Jakubów, P., Zemke, A. Wieloaspektowość leczenia odleżyn. [w:] Krajewska-Kułak E., Łukaszuk C., Lewko J. Et al. (red.): W drodze do brzegu życia. Uniwersytet Medyczny w Białymstoku 2014, t 12, s. 1661-1672.
Kuberka, I., Głowacz, J., Bakowska, M. Odleżyny – ocena ryzyka, rozpoznanie i leczenie. Polskie Towarzystwo Leczenia Ran 2019, 16 (3-4): 74-78.
