Czym jest tlen inhalacyjny i jak go stosować w domowych warunkach?

Inhalacja tlenem medycznym jeszcze do niedawna zarezerwowana była wyłącznie dla pacjentów przebywających na oddziale szpitalnym. Dziś z powodzeniem można prowadzić tlenoterapię we własnym domu. Jakie rozwiązania są dostępne i jak prawidłowo używać tlenu inhalacyjnego?
Spis treści
Czym jest tlen inhalacyjny?
Jak wiadomo powietrze atmosferyczne zawiera 21% tlenu. Dla osób zdrowych jest to objętość w pełni wystarczająca do samodzielnego, swobodnego oddychania. W pewnych sytuacjach płuca nie radzą sobie jednak na tyle dobrze, by dostarczyć do organizmu odpowiednią dawkę tlenu, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. W takim przypadku zastosowanie znajduje tlen medyczny, powszechnie określany jako inhalacyjny.
Tlen inhalacyjny to gaz o zawartości tlenu na poziomie powyżej 90%. W takim stężeniu jest on uznawany za lek i można z niego korzystać wyłącznie z zalecenia i pod okiem lekarza.
Zastosowanie tlenu inhalacyjnego obejmuje leczenie szeregu zróżnicowanych schorzeń przebiegających z niewydolnością oddechową, w tym m.in.:
- przewlekłej obturacyjnej chorobę płuc (POChP),
- astmy,
- zwłóknienia płuc,
- mukowiscydozy,
- nadciśnienia tętniczego,
- niewydolności serca.
Tlen inhalacyjny pomaga ponadto walczyć z bezsennością, skutkami stresu i przewlekłego zmęczenia. Bywa też używany w czasie rekonwalescencji pooperacyjnej w celu przyspieszenia regeneracji organizmu i wygojenia tkanek.
Po tlen leczniczy często sięga się również przy zakażeniach COVID-19 u pacjentów, u których w trakcie aktywnej fazy choroby stwierdza się nasilone problemy z oddychaniem.
Leczenie tlenem prowadzone jest w warunkach szpitalnych, jednak może odbywać się także w domu pacjenta. Jest to możliwe tylko wtedy, kiedy oddycha on samodzielnie (nie jest wentylowany mechanicznie) i nie wymaga ciągłego nadzoru specjalisty.
Inhalacyjny tlen medyczny – jak stosować?
Skoncentrowany tlen inhalacyjny przeznaczony do tlenoterapii domowej można przyjmować na różne sposoby. W sklepach medycznych dostępne są: tlen w sprayu, tlen w butli oraz w koncentrator tlenu. Co warto wiedzieć o poszczególnych rozwiązaniach?
Tlen inhalacyjny w sprayu
Znajduje się w niewielkich rozmiarów aluminiowej puszce mieszczącej około 14 litrów tlenu, który przyjmuje się za pośrednictwem maseczki. Taka objętość pozwala na wykonanie maksymalnie 140 wdechów (odpowiada to około 10 min. nieprzerwanej terapii).
Tlen inhalacyjny w puszce przeznaczony jest przede wszystkim dla osób, które ze względu na to, że podlegają dużemu obciążeniu fizycznemu lub psychicznemu, potrzebują wsparcia pracy układu oddechowego i wzmocnienia procesów regeneracyjnych organizmu. Pacjentom, którzy mają zaawansowane problemy z oddychaniem i na co dzień korzystają np. z koncentratora tlenu, służy on jako przenośny tlen inhalacyjny, który można zabrać w podróż. Nie jest używany do terapii ciągłej. Opakowanie wyposażone jest w wygodny inhalator i zawór ułatwiający aplikację.
Koszt zakupu puszki wynosi około 100 zł za 14 l.
Butla z tlenem inhalacyjnym
Butla mieści 1500 lub 2000 litrów sprężonego tlenu pod ciśnieniem 150 lub 200 bar. Butla o największej pojemności pozwala prowadzić tlenoterapię przez 130 min. (przy średnim przepływie na poziomie 15l/min.). Do przeprowadzenia kuracji pacjent musi zaopatrzyć się w system rurociągów, reduktor oraz końcówkę podawczą. Opróżnioną butlę można napełnić na nowo (wyłącznie tlenem medycznym, nie zaś technicznym, który może być zanieczyszczony!).
Sprawdź również: Tlenoterapia w warunkach domowych – czy to jest możliwe?
Stan butli należy regularnie kontrolować, by nie dopuścić do sytuacji, kiedy w czasie wystąpienia silnych problemów z oddychaniem, butla okazuje się opróżniona. Korzystając z niej, trzeba także zachować szczególne środki ostrożności. Zdarzają się bowiem przypadki wybuchów butli z tlenem, szczególnie, kiedy nie dopilnuje się właściwych warunków jej przechowywania lub znajdzie się ona w pobliżu źródła ciepła.
Za butlę o pojemności 2 l razem z osprzętem trzeba zapłacić około 1300 zł, za napełnienie – około 100 zł.
Koncentrator tlenu
Koncentrator tlenu to urządzenie medyczne, które pobiera powietrze z otoczenia, absorbuje zawarty w nim azot i podaje pacjentowi niemal czysty tlen. Urządzenie składa się z kompresora, filtra, zbiornika tlenu i zaworu ciśnieniowego. Podobnie jak butla tlenowa koncentrator dostarcza tlen przez maskę (lub kaniulę nosową), która podłączona jest do zbiornika z tlenem przy użyciu elastycznego przewodu. W przeciwieństwie do niej nie wymaga jednak uzupełniania, może dostarczać tlen nieprzerwanie przez całą dobę (jeśli tylko pozostaje podłączone do źródła prądu). Standardowo przepływu tlenu wynosi od 5 do 10l/min – o jego wartości decyduje lekarz, natomiast koncentracja tlenu – do 96%.
Więcej na temat koncentratorów tlenu w artykule: Koncentrator tlenu – czym jest, jak działa, jak go używać i gdzie wynająć?
Koncentratory to zdecydowanie lepsza alternatywa dla butli z tlenem, które są trudne w przechowywaniu i transporcie oraz mogą stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa (nie tylko samego użytkowania, ale całego budynku, w tym bloku mieszkalnego – wybuch butli jest niszczycielski). Choć urządzenia te są droższe, ich zakup jest wydatkiem jednorazowym, pozwalającym na prowadzenie bezpiecznej terapii domowej w trybie ciągłym. Mniejsze urządzenia przenośne efektywnie służą poza domem.

Podstawą tlenoterapii przy użyciu koncentratora jest ustalenie odpowiedniego poziomu przepływu, czyli ilości tlenu podawanego pacjentowi w ciągu minuty. Wartość tę ustala lekarz w zależności od nasilenia niewydolności oddechowej. Bez porozumienia z nim nie można ingerować w ten parametr.
Cena koncentratora tlenu waha się od 2 do 8 tys. zł. Warto jednak wiedzieć, że urządzenie można wypożyczyć. Wynajem koncentratora wiąże się ze stałą, stosunkowo niewielką opłatą miesięczną. To wygodne rozwiązanie, z którego chętnie korzysta wielu pacjentów. Pozwala ono nie tylko uniknąć wysokiego jednorazowego wydatku, ale także sprawdzić efekty tlenoterapii bez kupowania sprzętu. W BRANDvital możesz wykupić urządzenie w trakcie wynajmu, Oferujemy również dostawę i instalację koncentratora w domu pacjenta.
Masz pytania dotyczące stosowania tlenu medycznego? Zadzwoń do nas lub odwiedź jedną z naszych placówek. Nasi specjaliści są do Twojej dyspozycji. Zapraszamy!