Bezsenność u seniora – jak pomóc osobie starszej w problemie z zasypianiem?

Problemy z zasypianiem typowe dla osób w podeszłym wieku, stwarzają olbrzymie zagrożenie zdrowotne. Przyczyniają się do pogorszenia kondycji psychicznej i fizycznej, a dodatkowo zwiększają ryzyko wypadków. Skąd bierze się bezsenność u seniora i jakie dokładnie skutki niesie? W jaki sposób możemy pomóc osobie starszej walczyć z bezsennością?
Spis treści
Bezsenność u osób starszych – poważny problem zdrowotny
Efektywny sen jest jednym z najważniejszych czynników pozwalających utrzymać organizm w dobrej kondycji. Zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, serowo-naczyniowego, hormonalnego czy odpornościowego. Umożliwia regenerację sił, naturalną odnowę tkanek, zachowanie wysokich zdolności intelektualnych (w tym koncentracji i zapamiętywania) czy odporność na stres.
Tymczasem zaburzenia snu należą do najczęstszych dolegliwości zgłaszanych przez osoby w podeszłym wieku. Z danych zebranych przez NATPOL (część Narodowego Programu Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego) wynika, że występują one u ponad 50 proc. osób pomiędzy 60. a 79. rokiem życia, przy czym częściej dotyczą kobiet. [1]
Jakie są przyczyny bezsenności u osób starszych?
Przyczyny zakłócenia mechanizmów odpowiadających za regulację snu nie zostały w pełni poznane. Przypuszcza się, że może mieć to związek z m.in. zaburzonym wydzielaniem melatoniny, zmianami hormonalnymi czy też zmniejszoną aktywnością osób starszych w ciągu dnia. Zapotrzebowanie na sen maleje, zatem skraca się czas samego wypoczynku. Sen seniora jest znacznie płytszy niż u osób młodych i częściej dochodzi do przebudzeń.
Przeczytaj również: Senność w ciągu dnia – co może być przyczyną?
Problem pogłębiają różnego typu choroby i dolegliwości typowe dla tego okresu życia, a także zażywane leki. Znaczenie mają również zmiany w codziennym funkcjonowaniu seniora związane np. z przejściem na emeryturę czy ograniczonymi kontaktami z otoczeniem.
Niestety, nie pozostaje to bez wpływu na kondycję zdrowotną osoby starszej.
Jak bezsenność u seniora wpływa na jego zdrowie?
Skutki bezsenności u starszych pacjentów częściowo pokrywają się z tymi, które możemy zaobserwować u ludzi młodych. Pojawia się zatem uczucie ciągłego zmęczenia, trudności z utrzymaniem uwagi i z pamięcią, zmniejszenie efektywności działań i osłabienie motywacji do ich podejmowania.
W konsekwencji niedostatecznej ilości snu, seniorzy mają dodatkowo trudność ze sprawnym wykonywaniem złożonych czynności ruchowych, co zwiększa ryzyko różnego typu urazów. Co więcej przypuszcza się, że bezsenność może wpływać na zwiększenie prawdopodobieństwa rozwoju zaburzeń otępiennych, depresji oraz stanów lękowych. Ponadto seniorzy są bardziej narażeni na wystąpienie nadciśnienia tętniczego, cukrzycy oraz otyłości. Wszystkie powyższe czynniki realnie przyczyniają się do skrócenia długości życia.
Jak pomóc osobie starszej przy problemach ze snem?
Choć przyczyny bezsenności seniorów są w dużej mierze wynikiem naturalnych procesów starzenia, istnieją sposoby, by poprawić jakość nocnego wypoczynku. Podstawą jest zapewnienie odpowiednich warunków snu. Z jakich rozwiązań warto skorzystać?
Dobrej jakości materac
Materac dla osoby starszej powinien gwarantować optymalne podparcie ciała, zatem jednym z najważniejszych parametrów, na jakie należy zwrócić uwagę, jest jego twardość. Warto wybrać model elastyczny (wykonany np. z pianki poliuretanowej), który dostosowuje się do naturalnych krzywizn kręgosłupa i niweluje nadmierny ucisk newralgicznych punktów, w okolicach karku, ramion, kości ogonowej czy bioder. Taki materac „pracuje” w zgodzie z ruchami śpiącego, wracając do pierwotnego kształtu po zwolnieniu ucisku.
W sytuacji, kiedy mamy do czynienia z osobą spędzającą dużo czasu w łóżku, zdecydowanie najlepszą opcją będzie specjalistyczny materac przeciwodleżynowy (np. piankowy lub pneumatyczny), skonstruowany w taki sposób, by nie dopuścić do powstania odleżyn i zapobiec rozwojowi istniejących.
Sprawdź także: Piankowe i pneumatyczne materace przeciwodleżynowe – sprawdź, na który się zdecydować
Poduszka ortopedyczna
Dla zwiększenia komfortu i ergonomii snu nie mniej ważna jest poduszka. W przypadku seniorów wybór atestowanego produktu medycznego jest polecany szczególnie. Poduszka ortopedyczna zapewnia bowiem właściwe podparcie kręgosłupa w odcinku szyjnym, co pomaga łagodzić dokuczliwe bóle tej części ciała i chroni przed powstawaniem zwyrodnień i innych zmian chorobowych. Do dyspozycji mamy modele wykonane ze wspomnianej już pianki poliuretanowej, a także z pianki termoplastycznej. Te ostatnie reagują na ciepłotę ciała, dzięki czemu dokładnie dostosowują się do jego kształtu.
Poza materiałem ważna jest również budowa poduszki, która powinna być dostosowana do pozycji, w jakiej senior najczęściej śpi:
- w przypadku osób śpiących na boku sprawdzi się poduszka o profilu w kształcie wałka, który podeprze kręgosłup szyjny,
- jeśli pacjent najczęściej wypoczywa na plecach, lepszym wariantem będzie poduszka z wycięciem z przodu.
Spanie na brzuchu nie jest zalecane.
Poduszki ortopedyczne dostępne w naszym sklepie internetowym: Qmed STANDARD L, Qmed CONTOUR.
Przeczytaj również: Poduszka ortopedyczna – ulga dla szyi i kręgosłupa
Nawilżacz powietrza
Kolejnym ważnym czynnikiem wpływającym sen jest jakość powietrza w sypialni.
Niezwykle istotne, zwłaszcza w sezonie grzewczym, który w naszej strefie klimatycznej trwa nawet kilka miesięcy w ciągu roku, jest optymalny poziom jego nawilżenia. Zbyt suche powietrze powoduje wysuszenie błon śluzowych wyściełających jamę ustną, nos i gardło, co utrudnia swobodne oddychanie, a dodatkowo zwiększa ryzyko wystąpienia infekcji i innych dolegliwości ze strony układu oddechowego. Co więcej sprzyja pojawieniu się takich problemów, jak pieczenie oczu, pierzchnięcie ust czy bóle głowy, które zdecydowanie utrudniają zasypianie.
Nawilżacz powietrza dostępny w naszym sklepie internetowym: Beurer LB 12.
Warto postawić na urządzenie z możliwością regulacji poziomu nawilżenia oraz cichym, niezakłócającym wypoczynku trybem pracy. Aby uzyskać zdecydowaną poprawę nawilżenia powietrza w pomieszczeniu (optymalny poziom nawilżenia oscyluje w granicach 40-60 proc.), nie trzeba, wbrew pozorom, inwestować w drogi sprzęt. Wystarczy zaopatrzyć się w prosty model parowy, który podgrzewa wodę, a następnie wypuszcza ciepłą, sterylną parę.
Zastosowanie kilku prostych rozwiązań może znacznie wspomóc walkę z bezsennością u seniora. Drobne zmiany w sypialni przyczynią się do zwiększenia wygody, a co za tym idzie efektywności jego wypoczynku. Wbrew pozorom zmiany te nie muszą być kosztowne. W BRANDvital oferujemy szeroki asortyment produktów medycznych w konkurencyjnych cenach. Istnieje także możliwość skorzystania z wygodnych do spłaty rat. Skontaktuj się z nami i przekonajmy się, co możemy dla Ciebie zrobić!
[1] Wojtas A, Ciszewski S. Epidemiologia bezsenności. Psychiatria. 2011;8(3):79-83.