Przeprosty kolan – jaki stabilizator lub ortezę wybrać?

Przeprost kolana jest problemem spotykanym dość często, choć część pacjentów, u których nie powstał na podłożu urazu, nie zdaje sobie sprawy z jego występowania, dopóki nie zauważą zmiany w ustawieniu kończyn. Podpowiadamy, jak rozpoznać przeprost w stawie kolanowym, jak wygląda leczenie oraz w jaki sposób dobrać odpowiedni stabilizator.
Spis treści
Przeprost kolana – co to jest i jakie ma przyczyny?
Przeprost kolana wiąże się z nadmierną ruchomością stawu i polega na wygięciu kolana ku tyłowi, przy czym różnica w stosunku do ustawienia kolana zdrowego przekracza 10 stopni. Zmianie ulega cała oś kończyny – udo wygina się do przodu, a podudzie się „cofa”, co najłatwiej zauważyć obserwując pacjenta z boku.
Co powoduje przeprosty kolan?
Przyczyną przeprostu kolana jest najczęściej kontuzja sportowa, skutkująca urazem więzadła, którego zadaniem jest stabilizacja kolana. W grupie ryzyka znajdują się przede wszystkim miłośnicy dyscyplin kontaktowych (np. koszykówki, piłki nożnej hokeja), choć uraz może powstać także bez związku z dynamicznymi rozgrywkami, np. w trakcie wykonywania gwałtownego ruchu.
Przeczytaj również: Kolano biegacza – jak się objawia i jak leczyć ból?
Przeprosty kolan bywają także efektem przyjmowania nieprawidłowej postawy ciała podczas stania. Mowa tu o pozycji, w której „zawieszamy się” na stawach kolanowych, np. próbując utrzymać równowagę w komunikacji miejskiej. Zapewne wielu z nas zachowuje się podobnie także podczas długiego zmywania naczyń, kiedy znużeni szukamy wygodnej pozycji i lekko wypychamy kolana do tyłu.
Do innych przyczyn przeprostu w kolanie należą m.in.:
- nieprawidłowa rekonstrukcja więzadeł,
- wady postawy (np. pogłębiona lordoza lędźwiowa),
- nadmierne napięcie mięśniowe w obrębie ud,
- płaskostopie,
- blokada stawu kolanowego,
- nadmierna ruchomość (hipermobilność) kolan.
Przeprost kolan u dziecka może wynikać z podobnych czynników, choć często występuje razem z koślawością kolan.
Przeprost kolana – objawy
Poza charakterystycznym wyglądem kończyny, objawy przeprostu kolana obejmują mniej lub bardziej nasilone dolegliwości, uzależnione od przyczyny jego powstania.
Jeśli odpowiada za niego uraz pojawiają się:
- ból kolana – kłujący i przeszywający,
- tzw. woda w kolanie, czyli obecność wysięku,
- zasinienie spowodowane obecnością krwiaka podskórnego,
- wrażenie niestabilności, uciekania kolana – dochodzi do przekroczenia naturalnego zakresu ruchów kolana.
Jeśli przyczyna przeprostu nie jest związana z urazem, ból nie jest nasilony i występuje zazwyczaj okresowo jako skutek przeciążenia stawu kolanowego.
Jednak nawet jeśli ból kolana przy przeproście nie jest silny lub występuje sporadycznie, objawów nie można ignorować. Skutkiem przeprostu w kolanach utrzymującego się długotrwale są groźne zmiany zwyrodnieniowe stawów i przedwczesne zużycie chrząstki stawowej.
Jak leczyć przeprost kolan?
W większości nieurazowych przypadków kluczową rolę w leczeniu przeprostu kolan odgrywa fizjoterapia. Co się na nią składa?
- Ćwiczenia – na przeprost kolan wskazane są ćwiczenia wzmacniające mięśnie i więzadła; zaleca się wykonywanie ćwiczeń izometrycznych i siłowych, ale także poprawiających propriocepcję (czyli czucie głębokie), co wspomaga odzyskanie kontroli ruchów wykonywanych przez kolano i naukę jego właściwego ustawiania; jeśli dysfunkcja jest wynikiem wad postawy, niezbędne będą ćwiczenia korekcyjne.
- Terapia manualna – odpowiednio dobrane zabiegi z tego zakresu pomogą odzyskać prawidłową ruchomość w stawie; są wskazane przede wszystkim osobom z zablokowanym stawem kolanowym.
- Zabiegi fizykoterapeutyczne – przyniosą ulgę w bólu, zmniejszą obrzęk i przyspieszą regenerację; zaleca się m.in. krioterapię, ultradźwięki, pole magnetyczne.
- Kinesiotaping – czyli plastrowanie przy użyciu specjalnych taśm, co przyspiesza gojenie oraz wspomaga stabilizację stawu.
Jeśli przeprost w kolanie jest wynikiem zaawansowanego urazu stawu kolanowego, np. skręcenia, konieczne jest zwykle leczenie operacyjne przy użyciu artroskopu. Zabieg polega na rekonstrukcji uszkodzonych więzadeł przy użyciu fragmentów pobranych np. z innego więzadła.
Sprawdź koniecznie: Plastrowanie – sposób na uśmierzenie bólu i poprawę kondycji stawów
Stabilizator na przeprost kolana
Aby wesprzeć pracę nad przywróceniem prawidłowego ustawienia kolana zaleca się korzystanie ze socjalistycznych stabilizatorów, które umożliwiają przeciwdziałanie siłom przeprostnym oraz kontrolę kąta zgięcia i wyprostu kolana. Zaopatrzenie tego typu obejmuje zwykle udo, kolano i goleń i jest skonstruowane w taki sposób, by idealnie dopasować się do nogi, nie powodując jej obciążenia.
Warto postawić na model zaopatrzony w szyny stabilizujące staw w pozycji bocznej, a dodatkowo nieelastyczne pasy przeciw przeprostne, które wyhamowują przeprost i zapewniają jeszcze lepszą stabilizację. Atutem będą dodatkowe pasy w dole kolanowym, gwarantujące jeszcze lepsze dopasowanie.
Orteza powinna działać także kompresyjnie, co pozytywnie wpływa na czuciowo-motoryczne funkcje kończyny. Pacjent wie, jak zachowuje się kolano, a jednocześnie czuje się bezpieczniej podczas chodzenia.
Aby dobrać odpowiednią ortezę na przeprost kolana, najlepiej skonsultować się z wykwalifikowanym fizjoterapeutą, który wskaże rekomendowany typ ortezy, a także wskaże sposób jej zakładania i dopasowania.