Szumy w uszach – przyczyny i skutki szumów usznych

Jak pozbyć się szumu w uszach? Odpowiedź na to pytanie jest jednym z największych wyzwań stojących przed specjalistami różnych dziedzin medycyny. Ustalenie przyczyny szumu usznego jest niezwykle złożoną kwestią. Trudne jest także skuteczne leczenie dolegliwości, tym bardziej, że można wskazać na różne rodzaje szumów usznych. Co może wywoływać uciążliwe dzwonienie i dudnienie? Jakie są ich skutki i jak można próbować radzić sobie z problemem?
Spis treści
Czym są szumy uszne?
Szum w uchu to termin określający wrażenia słuchowe odbierane bez działania bodźca zewnętrznego. Może występować jednostronnie (np. tylko w prawym bądź tylko w lewym uchu) lub obustronnie. Miewa różny charakter (pacjenci określają go także jako dzwonienie, pisk, brzęczenie, tętnienie, stukanie, dudnienie, świsty w uchu itp.) oraz różne natężenie, od ledwie słyszalnego, po bardzo głośne. Szum w uszach bywa przejściowy – pojawia się na przykład tylko w momentach ciszy bądź tuż przed zaśnięciem – lub ma charakter stały.
Szumy uszne urastają do problemu społecznego, w ostatnich latach odsetek pacjentów zgłaszających ten problem znacznie się zwiększył, co może mieć związek ze wzrastającym narażeniem na hałas. Szacuje się, że W Polsce sporadyczne szumienie w uszach pojawia się u 20 proc. osób dorosłych, natomiast u 5 proc. szumy mają charakter chroniczny. Piszczenie w uszach, zwłaszcza przewlekłe, jest niezwykle dokuczliwe, utrudnia codzienne funkcjonowanie i niekorzystnie wpływa na kondycję zdrowotną, zwłaszcza w sferze psychicznej.
Dzwonienie w uszach nie jest schorzeniem samo w sobie, ale stanowi objaw innego procesu chorobowego obejmującego narząd słuchu, układ nerwowy bądź inne układy czy narządy. Jego diagnostyka i leczenie to jedno z trudniejszych wyzwań współczesnej medycyny.
Objawy szumów usznych
Objawy szumów usznych mogą mieć różny charakter i przybierać na intensywności, bardzo często są równie połączone z innymi objawami, takimi jak ból uszu, zawroty głowy lub pojawiające się trudności ze słyszeniem. Co prawda rozpoznanie szumów usznych jest dość łatwe jednak nieco trudniej jest je zdiagnozować. Powszechnie mówi się, że pojawienie się szumów usznych wzrasta wraz z wiekiem. Jednak same objawy szumów usznych mogą być naprawdę różne. Jedni pacjenci uskarżają się na pojawiający się stały dźwięk, pulsowanie, inni na dudnienie w jednym lub obu uszach.
Szum w uszach – przyczyny
Najczęstszą przyczyną szumów usznych jest uszkodzenie słuchu związane z wiekiem lub hałasem. Głośne słuchanie muzyki, przebywanie w środowiska w którym generowany jest duży hałas może być również przyczyną pojawienia się niedosłuchu i szumów usznych.
Epizod jednostronnego szumu w uchu może zdarzyć się każdemu. Zwykle trwa kilka sekund i towarzyszy mu uczucie zatkanego ucha. W takiej formie nie stwarza większego zagrożenia i nie musi być powodem do niepokoju. Jeśli jednak dzwonienie w uszach odnotowywane jest częściej, a momenty dyskomfortu przedłużają się, sytuacja zdecydowanie wymaga konsultacji ze specjalistą. Do lekarza należy udać się bezzwłocznie, jeżeli pojawiają się objawy dodatkowe, np. ostry ból i zawroty głowy czy zaburzenia równowagi.
Szumy uszne obiektywne i subiektywne
Zależnie od głównej przyczyny szumy uszne dzielimy na obiektywne i subiektywne.
Pierwsze są słyszalne dla samego pacjenta oraz dla osoby wykonującej badanie (przypominają zwykle pulsowanie w uchu). Są generowane albo przez struktury anatomiczne ucha (najczęściej naczyniowe), albo takie, które bezpośrednio z nimi sąsiadują, dlatego ich natężenie można mierzyć.
Subiektywne szumy uszne są słyszalne jedynie dla pacjenta. Świadczą o tym, że przyczyną jest najprawdopodobniej zaburzenie pracy układu nerwowego. Ze względu na specyfikę, ich rozpoznanie i leczenie są szczególnie trudne.
Jakie są najczęstsze przyczyny szumów w uszach?
- Ekspozycja na hałas – to jedna z najbardziej powszechnych przyczyn szumów usznych. Dowiedziono, że szum uszny i niedosłuch najczęściej rozpoznaje się u osób notorycznie narażonych na wysokie natężenie dźwięków.
- Zaburzenie pracy narządu słuchu – powstawanie niespecyficznych wrażeń dźwiękowych może być wynikiem nieprawidłowości w obrębie każdego elementu budującego ucho. Winny bywa nadmiar woskowiny zalegającej w uchu zewnętrznym czy otoskleroza (choroba kosteczek w uchu środkowym). Wiele przypadków szumów usznych jest konsekwencją problemów z błędnikiem związanych z uszkodzeniem komórek słuchowych.
Sprawdź także: Bezpieczne czyszczenie uszu – zadbaj o higienę narządu słuchu
- Choroby ogólnoustrojowe – nawracający lub stały szum w głowie może występować na podłożu cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, chorób nerek, chorób reumatycznych, a nawet alergii. W tym przypadku znaczenie mają zażywane leki, które mogą wykazywać działanie ototoksyczne (czyli takie, które negatywnie wpływają na narząd słuchu). Częste jest także występowanie specyficznego pisku w głowie od kręgosłupa, co jest efektem rozwoju zmian zwyrodnieniowych, najczęściej w odcinku szyjnym.
Lista potencjalnych przyczyn dzwonienia w uszach jest znacznie dłuższa. Powodem dolegliwości bywają m.in. choroby nowotworowe, nadczynność tarczycy bądź stany udarowe. U niektórych pacjentów szum pojawia się jako powikłanie po znieczuleniu ogólnoustrojowym. Zdarza się także, że w uszach piszczy na skutek silnego stresu.
Przeczytaj również: Udar mózgu. I co dalej? Odpowiedzi na najczęstsze pytania pacjentów i ich bliskich
Jednostronny szum w uchu – ciągły pisk w jednym uchu
Jeżeli odczuwamy jedynie szum w lewym uchu bądź tylko szum w prawym uchu, powinniśmy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. To sytuacja szczególnie alarmująca, ponieważ przyczyną może być rozwijająca się zmiana nowotworowa, np. nerwiak nerwu słuchowego. Konieczne jest pilne wykonanie badania słuchu. Jeżeli okaże się, że doszło do asymetrycznego ubytku słuchu, potrzebna jest dalsza diagnostyka rezonansem magnetycznym.
Dowiedz się, jakie są rodzaje badań słuchu i jak przebiega diagnostyka
Jakie są skutki szumów usznych?

Szum w uszach dotyczy najczęściej osób starszych i w wielu przypadkach wiąże się z niedosłuchem.
Dudnienie w uszach jest źródłem ogromnego dyskomfortu. Pacjent staje się rozdrażniony, ma trudności ze skupieniem uwagi i zapamiętywaniem, dochodzi do znacznego pogorszenia samopoczucia. W zaawansowanych przypadkach szumy w uszach mogą prowadzić do rozwoju stanów depresyjnych. Często pojawiają się zaburzenia snu, skutkujące przewlekłym zmęczeniem. Szumy uszne mogą mieć wpływ na ogólną jakość życia, mogą pojawić się trudności z porozumiewaniem, ogólną komunikacją, trudności ze słyszeniem mowy a nawet ubytek słuchu.
Jak leczyć szumy uszne?
Ze względu na szereg zróżnicowanych czynników, które mogą wywoływać pisk w uszach, leczenie dolegliwości związanych z szumami usznymi jest bardzo trudne. Obecnie nie ma jednej metody, która gwarantowałaby pozbycie się szumu w uszach.
W zależności od specyfiki przypadku, natężenia szumów usznych, zastosowanie znajdują m.in.: środki uspokajające, przeciwlękowe, przeciwdepresyjne, a także leki poprawiające ukrwienie naczyń mózgowych. Zaleca się korzystanie z technik relaksacyjnych, zmianę trybu życia na bardziej aktywny, odstawienie farmaceutyków sprzyjających powstawaniu szumów poprzez znalezienie zamienników. Konieczny bywa także dobór odpowiedniego aparatu słuchowego, który może zredukować natężenie szumu.
Aparaty słuchowe dostępne w naszym sklepie internetowym: Oticon OPN S 3, Phonak Audeo M50-312, Signia Pure 312 3X.
Przeczytaj nasz poradnik! Jak wybrać aparat słuchowy i nie przepłacić?
Leczenie szumów usznych w każdym przypadku warto rozpocząć od specjalistycznych badań w tym przypadku przydatne może okazać się badanie audiologiczne, badanie nystagmograficzne lub badanie otolaryngologiczne. Dzięki tym badaniom można wskazać co robić w przypadku szumów usznych czy podjąć się np. terapii poznawczo behawioralnej czy też zainwestować w aparat słuchowy.