Gorset ortopedyczny – czym jest oraz jak go wykorzystać?

Gorset ortopedyczny wspomaga korekcję wad postawy u dzieci oraz ułatwia rehabilitację kręgosłupa po doznanym urazie. W jakich przypadkach wskazane jest noszenie ortezy tego typu? Jak prawidłowo przyzwyczajać ciało do terapii? Czy zakup jest refundowany?
Spis treści
Gorset ortopedyczny – kiedy stosować?
Gorset ortopedyczny to rodzaj ortezy tułowia (podobnie jak kołnierz ortopedyczny czy pajączek na plecy) wykorzystywanej przede wszystkim w profilaktyce pogłębiania się skrzywień oraz korekcji wad kręgosłupa u dzieci i młodzieży. Wskazaniem do noszenia gorsetu są:
- skolioza (boczne skrzywienie kręgosłupa) – charakteryzuje się m.in. brakiem symetrii w ustawieniu barków, nierównomiernie wystającymi łopatkami oraz przechyleniem ciała na jedną stronę;
- lordoza – patologiczne pogłębienie naturalnego wygięcia kręgosłupa ku przodowi (stąd inna nazwa plecy wklęsłe);
- kifoza – nadmierne pogłębienie wygięcia kręgosłupa ku przodowi (tzw. plecy okrągłe).
Gorset wspiera także proces rehabilitacji po urazie i operacji kręgosłupa, pełniąc funkcję stabilizatora. Może być używany przy bólach w krzyżu spowodowanymi zmianami zwyrodnieniowymi lub przeciążeniem. Orteza tego typu wraz z pasem ortopedycznym służy także sportowcom, osobom pracującym fizycznie oraz kierowcom.
Jak działa gorset ortopedyczny?
Działanie gorsetu ortopedycznego polega na przemieszczaniu określonych obszarów tułowia przy pomocy pelot uciskowych i mechanizmów odciążających. Korekcja odbywa się na zasadzie oddziaływania biernego oraz czynnego.
Korekcja bierna polega na ucisku uwypuklonego przez skrzywienie miejsca, co powoduje przesunięcie tkanek. Dochodzi do zmniejszenia nieprawidłowej rotacji kręgów oraz wydłużenia, czyli elongacji kręgosłupa.
Korekcja czynna pozwala wymóc i utrwalić prawidłowe ustawienie kręgosłupa w trakcie jego wzrostu, dzięki wykorzystaniu sił antygrawitacyjnych, a następnie pomaga przywrócić prawidłowy przebieg struktur mięśniowych. Dodatkowo koryguje zaburzenia symetrii klatki piersiowej.
Jak używać gorsetu ortopedycznego
O tym, jak dobrać gorset, powinien zdecydować lekarz lub wykfalifikowany fizjoterapeuta. Jeżeli objawy problemów z kręgosłupem nie są nasilone, ortezę można wybrać spośród produktów dostępnych w sklepach ze sprzętem medycznym. Jeśli jednak choroba kręgosłupa jest poważniejsza, najczęściej wykonuje się gorset ortopedyczny na miarę po uprzednim wykonaniu gipsowego odlewu uwidaczniającego układ tułowia.
Decyzja o leczeniu przy użyciu gorsetu nigdy nie może być podejmowana na własną rękę – to specjalista określa jaka orteza będzie odpowiednia w danym przypadku oraz jak długo nosić gorset ortopedyczny.
Regularne używanie gorsetu poprzedza okres adaptacyjny, podczas którego ciało stopniowo przyzwyczajane jest do terapii. Po fazie wdrożeniowej gorset należy nosić niemal przez całą dobę (nawet do 23 godzin) z przerwą na zabiegi higieniczne oraz ćwiczenia, jeśli ich wykonywanie nie jest możliwe w zaopatrzeniu.
Adaptacja ciała do gorsetu ortopedycznego
W ciągu pierwszych dni leczenia gorset powinien być używany jedynie przez kilka godzin na dobę. Układ kosto-mięśniowy musi dostosować się do oddziałujących na niego sił. Czas użytkowania ortezy należy sukcesywnie zwiększać:
- 1 i 2 dzień – po 6 godzin na dobę w trzech 2-godzinnych sesjach;
- 3 i 4 dzień – po 10 godzin na dobę – czas trwania pojedynczej sesji nie powinien być krótszy niż 2-3 godziny;
- dni 5-9 – po 16 godzin na dobę – wydłużając sesję od 4 godzin;
- po 10 dniu – 23 godziny na dobę.
Po zdjęciu gorsetu na skórze mogą pojawić się czerwone ślady będące całkowicie normalnym efektem wywieranego ucisku. Przed ponownym założeniem ortezy należy zaczekać aż plamy zupełnie ustąpią. Nie powinno to jednak trwać dłużej niż godzinę.
Refundacja gorsetu ortopedycznego
Zakup gorsetu ortopedycznego dla osób, które muszą nosić go z wyraźnych wskazań medycznych, jest refundowany ze środków NFZ. Z możliwości tej może ubiegać się każdy pacjent posiadający ubezpieczenie zdrowotne.
Aby uzyskać dofinansowanie, konieczne jest otrzymanie zlecenia na gorset od specjalisty. Zlecenie to może wystawić lekarz specjalizujący się w dziedzinie ortopedii i traumatologii, chirurgii bądź rehabilitacji.