Złamanie Collesa – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja

Złamanie Collesa, czyli złamanie nasady dalszej kości promieniowej należy do powszechnych urazów narządu ruchu, zwłaszcza u osób starszych. Przyczyną jest zwykle upadek na wyprostowaną rękę. Złamanie objawia się silnym bólem, obrzękiem i deformacją kończyny w okolicach nadgarstka. Aby uniknąć powikłań, należy pilnie zgłosić się do lekarza, który, po wykonaniu odpowiednich badań, zadecyduje o najlepszym sposobie leczenia.
Spis treści
Jak dochodzi do złamania Collesa?
Jak pokazują statystyki, na złamanie Collesa (ICD-10 S52.5), w największym stopniu narażone są kobiety po 65. roku życia. Specjaliści wiążą to ze zmianami osteoporotycznymi, które bardzo często występują u pań w tej grupie wiekowej. Osteoporoza przyczynia się do zmniejszenia gęstości kości, co skutkuje ich większą podatnością na uszkodzenia.
Nie oznacza to jednak, że problem nie dotyczy mężczyzn – odporność kości na przeciążenia spada wraz z wiekiem niezależnie od płci i chorób towarzyszących.
Sprawdź, kiedy warto skorzystać z szyny CPM na łokieć
Upadek na rękę – przyczyna złamania Collesa
Do złamania typu Collesa dochodzi najczęściej w czasie upadku na dłoniową część ręki (gdy podczas upadku ręka ustawiona jest odwrotnie, mamy do czynienia ze złamaniem Smitha). Jeśli w czasie potknięcia bądź utraty równowagi upadniemy na wyprostowaną rękę ustawioną w zgięciu grzbietowym, istnieje duże ryzyko przerwania ciągłości kości w okolicach nadgarstka. To właśnie na kość promieniową (czyli tą znajdującą się bliżej kciuka) oddziałują wówczas największe siły.
Złamanie kości promieniowej tego typu ze sporą częstotliwością diagnozuje się także u ludzi młodych. Nierzadkie są złamania Collesa u dzieci, u których kościec nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. Dominującą przyczyną są wypadki komunikacyjne, urazy sportowe, a także upadki z dużej wysokości.

Złamanie Collesa z przemieszczeniem powoduje deformacje nadgarstka.
Objawy złamania typu Collesa
Do głównych objawów złamania nasady dalszej kości promieniowej należą:
- silny ból i opuchlizna nadgarstka,
- ograniczenie ruchomości ręki w stawie,
- zaczerwienienie w okolicach stawu nadgarstkowego (pod skórą tworzy się krwiak);
- zwiększenie ciepłoty uszkodzonego miejsca,
- charakterystyczna deformacja nadgarstka – jeśli mamy do czynienia ze złamaniem z przemieszczeniem, na skutek przesunięcia odłamków kości nadgarstek nienaturalnie się wygina, przez co wyglądem przypomina wygięty uchwyt widelca; dłoń prostopadle wysuwa się względem pozostałej części kończyny.
Ostry ból w nadgarstku nasila się podczas próby poruszania palcami czy manewrowania dłonią, dlatego wykonywanie najprostszych czynności staje się utrudnione lub wręcz niemożliwe. Aby uniknąć groźnych powikłań, należy jak najszybciej skorzystać z pomocy lekarza.
Czy wiesz, co robić i jak leczyć uraz ręki?
Jak leczyć złamanie nasady dalszej kości promieniowej Collesa?
Złamanie ręki typu Collesa wymaga jak najszybszego sprawdzenia funkcji naczyń krwionośnych i nerwów, a także skontrolowania drożności tętnicy promieniowej, która doprowadza krew do wszystkich elementów dłoni. Istnieje bowiem ryzyko wystąpienia groźnego w skutkach niedokrwienia. Konieczne jest przeprowadzenie badania RTG ręki (często wykonuje się także zdjęcie zdrowej dłoni, by porównać obrazy). W bardziej skomplikowanych przypadkach, lekarz może zlecić tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny, które z dużą dokładnością pozwolą ocenić skalę urazu, m.in. liczbę odłamków czy zakres przemieszczenia kości.
Należy pamiętać, że jedynie pełna diagnostyka pozwoli zdecydować, jak leczyć złamanie Collesa.
Dowiedz się, czym jest łokieć tenisity i jakie ma objawy
Orteza przy złamaniu Collesa – jaka i jak długo?
Jeżeli mamy do czynienia ze złamaniem stabilnym (bez przemieszczenia), po repozycji, czyli nastawieniu ręki, zostaje ona unieruchomiona w opatrunku gipsowym lub sztywnej ortezie. Stabilizator nosi się przez około 6 tygodni, zdejmując go na czas ćwiczeń. Rehabilitacja w tym czasie obejmuje m.in. ćwiczenia izometryczne palców oraz ćwiczenia czynne barków i łokci. Rozpoczęcie fizjoterapii jeszcze w czasie unieruchomienia jest niezwykle ważne, ponieważ zmniejsza ryzyko zaawansowanego osłabienia siły mięśniowej oraz skraca czas rekonwalescencji.
Przy złamaniu Collesa orteza z usztywnieniem obejmuje nadgarstek i przedramię. Zapewnia odpowiednią stabilizację ręki, unieruchamiając staw promieniowo-nadgarstkowy. Specjalna szyna ułatwia prawidłowe dopasowanie ortezy, a elastyczna taśma stanowi dodatkowe wzmocnienie.
Poznaj najlepsze sposoby na stabilizację nadgarstka
Operacja po złamaniu nasady dalszej kości promieniowej
Wieloodłamowe złamanie z przemieszczeniem wymaga interwencji chirurgicznej. Zabieg wykonywany jest także w sytuacji, kiedy poza złamaniem nasady dalszej kości promieniowej dochodzi do urazów towarzyszących, np. złamania kości nadgarstka. Operację można przeprowadzić dopiero po ustąpieniu obrzęku i stanu zapalnego. Najmniej inwazyjnym sposobem stabilizacji jest wykorzystanie tzw. drutów Kirschnera, choć zastosowanie znajdują też specjalne płytki i śruby zespalające.
Po operacji konieczne jest uruchomienie ręki i rehabilitacja. Duże znaczenie dla szybszego usprawnienia kończyny mają zabiegi fizykoterapeutyczne, takie jak magnetoterapia, hydromasaże czy manualne masaże lecznicze. Zastosowanie znajduje także kinesiotaping.
Powikłania po złamaniu ręki typu Collesa
Zbyt późno lub niewłaściwie leczone złamanie Collesa niesie ryzyko wystąpienia groźnych powikłań, takich, jak:
- uszkodzenie nerwów skutkujące zaburzeniami czucia, mrowieniem, drętwieniem, wrażeniem kłucia i pieczenia złamanej ręki,
- problemy z prawidłowym zrostem kości skutkujące trwałymi deformacjami,
- zwyrodnienia w obrębie stawu promieniowo-nadgarstkowego oraz promieniowo-łokciowego,
- przykurcz Volkmanna (przykurcz niedokrwienny) powodujący szponowate ułożenie ręki, sztywność i zasinienie,
- przewlekły ból ręki, nawet po zakończeniu leczenia.
Szczególnie ważne jest, by bezzwłocznie zgłosić się do lekarza, jeśli w czasie unieruchomienia ręki, zauważymy niepokojące objawy w postaci zasinienia czy znacznego bólu.
Po złamaniu nasady dalszej kości promieniowej można ubiegać się o odszkodowanie. Jego wysokość zależna jest m.in. od rodzaju doznanych obrażeń, wieku pacjenta czy stopnia doznanego uszczerbku.